10. Wat neem ik aan gewicht mee?

Gewicht is een gevoelig onderwerp. Niet alleen het gewicht van de fietser, maar ook dat van zijn bagage blijkt regelmatig een onderwerp waar veel emotie inzit. Juist daarom is het van belang het te behandelen.

Je vindt in dit hoofdstuk tabellen met de uitrusting die ik bij me had op onze tocht van 3 weken door Bretagne en Normandië. Dat is een indicatie, maar ook niet meer dan dat. Jouw persoonlijke voorkeur kan voor een andere gewichtsverdeling zorgen. Het kan ook zijn dat diezelfde voorkeuren meer of juist minder gewicht dan in de tabellen staat genoemd tot gevolg hebben.

Verdeling van de bagage over mijn fiets

10.1. Lichaamsgewicht

Het lichaam van de fietser is over het algemeen het zwaarste ‘object’ dat je meeneemt. Het lichaamsgewicht is daarom een factor in de hele gewichtsdiscussie. Het is ook het onderdeel waar relatief veel besparing te halen is, als je daar naar op zoek bent. Ik ben bijvoorbeeld 78kg en dat is 8kg te zwaar als ik naar het midden van de BMI schaal kijk. Met gezonde voeding en goede wil kan ik misschien beter 5 kilo van mijn lijf afhalen dan 500 gram besparen op een stoeltje.

Toch is het niet helemaal zo eenvoudig als hierboven beschreven. De gewichtsbesparing moet natuurlijk niet ten koste gaan van de spiermassa. Ik ga ervan uit dat het besparing op de hoeveelheid lichaamsvet is. En ook daar zit een grens aan. Vanuit de triatlon ken ik een aantal mensen met een zeer laag vetpercentage. Zij hebben het eerder koud dan een ander en hebben logischerwijs minder reserves, dus moeten nog beter op hun voeding letten.

Ik ga daarom hier ook geen pleidooi houden om af te vallen of om eruit te zien als een profwielrenner. Dat is aan jezelf. Waar ik wel ongevraagd wat advies over wil geven is het gewicht van de spullen die je meeneemt op fietsvakantie.

10.3. Opvallende artikelen

Om gelijk maar een paar opvallende artikelen uit mijn uitrusting te benoemen als potentiële punten van gewichtsbesparing, noem ik het toetsenbord en het stoeltje.
Om wat makkelijker een reisverslagje op mijn telefoon te kunnen maken, heb ik een (iPad) bluetooth toetsenbord (337 gram) meegenomen. Een beetje tiener kan sneller ’tikken’ met zijn duimen dan ik met 10 vingers, dus dat zou ook zonder moeten kunnen.

Bente zit op het stoeltje lekker te lezen op weg naar Berlijn in 2015

Het stoeltje is een leeftijdsdingetje ben ik bang. Toen we met fietsvakanties begonnen was ik 30 en had ik geen stoel nodig. Ik ging wel op een zitlap op de grond zitten. Die houding houdt ik ruim 20 jaar later niet zolang meer vol. Het gaat gewoon pijn in de knieën en rug doen. “Oude man” zegt mijn dochter dan. Dus daarom gaat er een stoeltje van 585 gram mee.
In Nederland en Scandinavië is een stoeltje wat overdreven. Veel campings in die landen hebben picknickbanken of ander meubilair staan. In Frankrijk is dat bijvoorbeeld nog geen gemeengoed op campings. In 3 weken tijd hebben we 1 keer een picknickbank en 1 keer oud tuinmeubilair gehad.

Ook vind je 2 opblaasbare kussens terug in mijn uitrusting. Waar sommigen al niet begrijpen dat je er überhaupt 1 meeneemt, moet ik er weer 2 hebben. De reden is dat ik vanwege een knieblessure met een kussen tussen mijn knieën in moet slapen. Het tweede kussen is gewoon comfort voor onder mijn hoofd. Toegegeven, het kan ook anders worden opgelost. Bijvoorbeeld door truien in een T-shirt te proppen. Ook heb ik geprobeerd om van de pompzak van het luchtbed een kussen te maken, maar die loopt toch langzaam leeg.

10.2. De fietskar

Een mogelijk om bagage te vervoeren is een fietskar. Deze neem ik hier niet mee als optie, maar wil ik wel benoemd hebben. Sommige fietsers zweren bij een fietskar en geven aan dat dit fijner fietst dan met bagage op je fiets.

Mijn fiets (Sparta Marathon) en Burley Cub fietskar in 2007, Luberon (Fr)

Ik heb jarenlang met een fietskar (Burley Cub uit 2000) rondgereden. Daar vervoerden we kinderen mee totdat ze de leeftijd hadden bereikt dat ze op een aanhangfiets (biketrailer) konden zitten. Vanuit die ervaring kan ik je vertellen dat het geen feest is op met zo’n ding te fietsen. Het schokt en het stoot, trekt je frame uit elkaar en het is nogal zwaar.

Eigenaren van zogenaamde BOB trailer zijn over het algemeen zeer positief over hun karretje. Deze kar is niet geschikt voor het vervoer van nageslacht, maar je kunt er prima je spullen mee vervoeren. Ik heb met een BOB trailer gereden en de constructie zorgt ervoor dat het een stuk beter fietst dan mijn Burley aanhanger, maar ik vind het nog steeds een stuk minder dan met bagage aan of op de fiets. De BOB adepten zeggen dat dit aan mij ligt en ze zouden natuurlijk gelijk kunnen hebben.

Wat in de loop van de jaren steeds meer ruimte inneemt, is de elektronica. Ik heb een telefoon, een sporthorloge, een navigatiesysteem, een voor- en achterlamp en dus een toetsenbord bij me. Daardoor heb ik dan weer 2 powerbanks, een berg aan snoeren en stekkers en zelfs een Eurostekker bij me, om het hele zaakje opgeladen te krijgen.
In 1999 had ik in Nieuw Zeeland alleen een Petzl hoofdlamp en een Kermit GSM bij me. Beide werkten op penlite batterijen die je overal kon kopen. De telefoon was alleen voor noodgevallen en je kon er alleen mee bellen en SMS’en. En met een tarief van ƒ10,- per minuut deed je dat zo min mogelijk.

10.3. Gewicht van de fiets en accessoires

Na je lichaam is meestal de fiets het een na zwaarste object. Zeker in mijn geval met een fiets van maar liefst 17,2kg. Madeleine haar fiets (Koga) is met 18,3kg zelfs nog een kilootje zwaarder. Mijn fiets is een jaar of 10 oud en in die tijd was dit een heel standaard type fiets voor een fietsvakantie. Inmiddels zie ik toch wel wat ontwikkelingen in fietsen die het wellicht mogelijk maken om voor een lichtere fiets te kiezen.

De belangrijkste reden voor het gewicht van mijn fiets is degelijkheid. De fiets moet bij met een behoorlijke bepakking toch stabiel blijven en niet uit elkaar vallen. Er zitten daarom speciale vakantiewielen met extra spaken in. Het frame is ook zwaarder om meer stijfheid en stevigheid te creëren. Maar als ik minder aan gewicht meeneem, heb ik dan nog wel zo’n zware fiets nodig?

Als ik kijk naar onze uitrusting, dan zie ik een behoorlijke gewichtsafname. We vervangen geen spullen om het gewicht, maar als ik iets moet vervangen omdat het stuk is, kijk ik wel naar het gewicht van de vervanger. We hebben dit jaar bijvoorbeeld een nieuwe tent en dat scheelt ongeveer 3kg met de oude tent. Zo is er aflopen 10 jaar ongeveer 10kg aan bagage afgegaan. Ik zit nu op 21kg bagage en Madeleine op 12kg. Madeleine kan zeker al toe met een veel lichtere fiets en ik volgens de spes ook.

Als ik bijvoorbeeld een Trek Checkpoint ALR5 (Als) of SL5 (Carbon) neem, mag het totaalgewicht van fiets + berijder + bagage maximaal 125kg zijn. De Checkpoint is zelf 10kg, ik ben 78kg, dus dan blijft er nog 37kg voor bagage over. Daar blijf ik ruim binnen, ook al tel ik het gewicht van de spullen die aan mijn lijf heb (1,2kg) en de accessoires die ik op mijn fiets heb (1,8kg) bij op.

Wij zijn in Frankrijk ook fietsers tegengekomen met veel meer bagagegewicht dan 21kg. Dan wordt het steeds verstandiger om naar de stevigheid van de fiets te kijken.

ArtikelMerkTypeWaarStuk (gr)AantalTot (gr)
FietsSantosTravelmaster 2.6Fiets17200117200
BidonRed Cycling Products Fiets852170
Bidon vulling  Fiets76021520
NavigatieGarminEdge ExploreFiets1311131
Totaal19021
Gewicht van mijn Santos tijdens tocht van 3 weken in 2021

10.4. Gewicht van de tassen

10.4.1. Verdeling van het gewicht

Om het gelijk een beetje lastiger te maken, is niet alleen het gewicht van de tassen, maar ook de verdeling van het gewicht en de locatie van de tassen van invloed op de rij-eigenschappen van je fiets.

Hoe lager het gewicht (zwaartepunt) aan je fiets hangt, hoe makkelijker je de bocht doorkomt. Hoe meer het gewicht in lijn is met je fiets, hoe stabieler het geheel zal zijn. Met andere woorden, zijtassen zorgen voor een zwabber effect.

Daarom zie je nu bagagedragers waarbij je de tassen lager kunt ophangen en fietsers die ervoor kiezen om liever met voortassen dan met achtertassen te rijden.

Als ik naar onderstaande tabellen kijk, zie ik dat het gewicht niet gelijkmatig is verdeeld over de tassen. Als ik het rijgedrag van de fiets wil verbeteren, kan ik kijken of een andere verdeling van het gewicht daarin kan bijdragen.

10.4.2. De rugzak

Ik vind het zelf helemaal niks, maar andere fietsers hebben een stuk minder moeite met de rugzak op de fiets. Ik krijg een warme en natte rug van zo’n ding, mijn schouders gaan zeer doen en als het een volle rugzak is, wordt staand fietsen ook niet makkelijker. Ik heb mijn bagage dus het liefst aan en op de fiets en niet aan mijn lijf. Misschien ben ik daar wat extreem in, maar ik vind een regenjasje in mijn achterzak van mijn koerstrui al vervelend.

10.4.3. De achtertassen

Als ik nu naar onderstaande paklijst kijk, zie ik dat er toch wel een aantal artikelen gedurende de vakantie is verhuisd. De 2 kussens zijn in een voortas terecht gekomen en de campingstekker is van de linker naar de rechter achtertas verkast. Voortschrijdend inzicht denk ik. Ik had wat ruimte over in mijn voortassen. Achteraf had ik die ruimte moeten gebruiken voor een puffer. Nu was 1 van de voortassen maar half gevuld, dus kon ik er wat extra spul vanuit de achtertassen instoppen.

ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
AchtertasOrtliebBack Roller PlusLA4001400
CampingstekkerSoyangGP51-FLA1471147
MesVictorinoxTafelmesLA25250
MesGSI OutdoorsSantoku 6LA46146
LepelMSRTitaniumLA15230
VorkMSRTitaniumLA13226
TheelepelSeaToSummitKunststofLA6212
Spatel HoutLA29129
ZakmesLeathermanJuiceLA1181118
MokMepal LA682136
GlasMepalBasic 234LA502100
BordMepal LA1702340
KoekenpanGSI Outdoors8 inchLA3691369
Kookpan + handvat + hoesMSR LA4131413
Vaatdoekje  LA17117
GasbranderCampingGazTwister 270LA2211221
GasbranderPrimusEasy Fuel Duo Multi-mountLA4141414
GastankjeCampingGazCV470LA6251625
GastankjeCampingGazCV300LA2401240
Gastank driepootPrimus LA24124
Aansteker KleinLA12112
Knijpers + Waslijn  LA2051205
WasmiddelHemaTravelLA2231223
Busje kruiden  LA15115
Postelastieken  LA21121
AfwassponsjeHema LA12112
AfwasmiddelEco LA80180
Zakje voor afwasmiddel en sponsjeToppitsZipperLA818
Theedoek  LA1061106
Theedoek  LA88188
AfvalzakkenHemaRolletjeLA71171
OlijfolieAHBak & BraadLA1171117
OploskoffieNescafe LA1091109
KruidenPeper en Paprika LA14114
ToiletpapierAH Eco LA1191119
Naaisetje + tentstok reparatieMSR LA20120
TomatenketchupHeinz LA2701270
MayonaiseAHZaanseLA1781178
Thee  LA91191
OploskoffieNescafeIn plastic busLA90190
EHBO kit  LA6521652
Totaal6258
Inhoud en gewicht linker achtertas tijdens tocht van 3 weken in 2021
ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
AchtertasOrtliebBack Roller PlusRA4001400
GereedschapstasOrtlieb RA1111111
Onderdelen zakje plasticRA818
MultitoolCrackbrothers RA1781178
Reserveband MarcSchwalbe 40/62-559 RA191 0
Reserveband MadeleineSchwalbe 28/47-622 RA1561156
Co2 pomp  RA25125
Co2 patroonTrivio25gramRA90190
Co2 patroon 16gramRA68168
Quick LinkKMC2 x 9 speedRA717
WaxSquirtChain LubeRA1021102
BandenknechtBBB RA1201120
Bandenlichters 3 stuksRA51151
Tie wraps 6 stuksRA717
Moertjes DiverseRA42142
Isolatietape  RA13113
Sleutel voor as MarcTranz X RA15115
Plakset  RA17117
Verloopnippels ventiel 3 stuksRA12112
RemblokjesMagura RA8216
AanpaalslotAxa RA4941494
Hoofdkussen MarcMammutSelf InflatingRA1401140
Hoofdkussen MarcXenosOpblaasbaarRA 10
ZitlapBever RA27127
StoeltjeAlite RA5851585
Picknick kleed Technisch katoenRA1911191
Powerbank + Snoer + HoesXtormGroot 15.000RA3801380
EurostekkerSKROSS1×220 + 2xUSBRA1321132
ToetsenbordLogitech RA3371337
Hoes toetsenbordOrtlieb RA55155
ErnergiedrankSiSGO ElectrolyteRA443132
ErnergiedrankSiSBeta FuelRA825410
SlippersOlaianMaat 43RA1861186
SandalenBirckenstockMaat 42RA4851485
Totaal4992
Inhoud en gewicht rechter achtertas tijdens tocht van 3 weken in 2021

10.4.4. De kanozak

Wij hebben heerlijk warme donzen slaapzakken van Tateljee. Ze zijn inmiddels 22 jaar oud en 2 jaar geleden daarom bijgevuld. Dat zorgde er echter voor dat ze niet meer lekker in de achtertas paste en ook niet meer in onze 9 liter kanozak. Dus nu heb ik een 13 liter kanozak met beide slaapzakken achterop liggen.

Ook hier was sprake van voortschrijdend inzicht. De beste plek voor de pompzak van de luchtbedden bleek toch bij de slaapzakken in de kanozak te zijn. Die vind je dus in een ander lijstje terug, maar zat na een dag of 2 al standaard in deze kanozak.

ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
SpanbandjesBever TA21242
Slaapzak + InritslakenTateljeeMummy DonsTA165623312
Slaapzak kanozakOrtlieb13 literTA3651365
Totaal3719
Inhoud en gewicht kanozak tijdens tocht van 3 weken in 2021

10.4.5. De voortassen

Tubus lowrider

De voortassen hangen over het algemeen aan een zogenaamde lowrider. Op buitenlandse fietsen kom je nog wel eens een bagagedrager voorop de diets tegen. Dan hangen de tassen voor ons gevoel een beetje hoog en ligt er misschien een kanozak of een tent bovenop.

Het voordeel van de lowrider is – de naam geeft het al een beetje weg – dat het gewicht laag ligt. Daarmee beïnvloed je het rijgedrag van je fiets.

Je kunt discussiëren of je het meeste gewicht in je voor- of juist in je achtertassen wilt hebben. Ooit ben ik begonnen met de kookspullen in de voortassen. Dus daar zat toen relatief veel meer gewicht dan in de achtertassen. Omdat mijn toenmalige lowrider brak onder het gewicht, ben ik gaan schuiven met het gewicht. Mijn voortasjes zijn nu relatief licht. Ik kan ook niet zeggen dat ik ingeboet heb op wegligging of stabiliteit, nu ik meer gewicht naar achteren heb gebracht. Als je dit punt echter voorlegt aan een bikepacker, zal hij waarschijnlijk zeggen dat je het gewicht voorop moet hebben.

ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
SlaapmatjeExpedSynmat UL 7 LWLV6391639
Sokken  LV343102
OnderbroekCraft LV403120
Korte FietsbroekCastelli LV1511151
T-shirt korte mouwAsics LV1211121
T-shirt korte mouwCrivit LV1171117
T-shirt korte mouwKarrimor LV1061106
T-shirt korte mouwCrivit LV1171117
T-shirt korte mouw  LV 10
T-shirt lange mouwOdloThermoshirtLV1261126
Summer sculCastelli LV14114
PetAsics LV53153
RegenjasGoreGoretexLV2931293
Waszak  LV 10
Douchezak  LV 10
Totaal1959
Inhoud en gewicht linker voortas tijdens tocht van 3 weken in 2021
ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
VoortasOrliebFront Roller PlusRV3031303
Lange BroekMammutMaat 48RV2871287
ThermobroekOdlo RV1111111
ZwembroekSpeedo RV1191119
FleecevestMammut RV2751275
SoftshellMammut RV3931393
Riem  RV 10
KussensloopThermarest RV99199
HanddoekDecathlon RV1701170
HanddoekDecathlon RV1771177
Toilettas  RV16116
TandenborstelEtosInklapbaarRV25125
TandpastaElmexMiniRV40140
Doucheschuim/ShampooMarcel’s SoapMiniRV1151115
DeodorantDoveMiniRV40140
ScheermesGilletteMach 3RV35135
ScheerschuimNiveaMiniRV60160
ChamoiseAssosFilmbusjeRV25125
Anti-mugEtosCitriodiolRV50150
Anti-mugCare Plus40% DeetRV26126
Totaal2366
Inhoud en gewicht rechter voortas tijdens tocht van 3 weken in 2021

10.4.6. De stuurtas

In je stuurtas stop je over het algemeen al je belangrijke spullen als bankpas, telefoon en ID. Als je ergens stopt, haal je de stuurtas eraf en hoef je niet eerst al je tassen door om de spullen te verzamelen. Daarnaast heb je er wat spulletjes inzitten die je bij de hand wilt hebben tijdens het fietsen.

ArtikelMerkTypeTasStuk (gr)AantalTot (gr)
StuurtasOrtliebUltimate PlusTV5231523
PowerbankXtormKlein 6.000TV1691169
TelefooniPhoneXTV1761176
TelefoonhoesQuadlockXTV39139
Telefoon oplaadkabeliPhoneLightningTV18118
Voorlamp (tevens zaklamp)Lezyne800xlTV1501150
AchterlampRed Cycling ProductsK1209TV26126
Horloge oplaadkabelGarmin TV20120
Navigatie oplaadkabelGarmin TV17117
Pen  TV818
Rijbewijs  TV414
Zorgverzekeringsbewijs  TV414
Verzekeringsbewijs  TV515
Debit Card  TV515
Credit Card  TV515
Paspoort  TV37137
Vaccinatieboekje  TV23123
BrilNike TV26126
BrillenkokerPolaroid TV54154
ReserveglazenAdidas TV14228
Totaal1640
Inhoud en gewicht stuurtas tijdens tocht van 3 weken in 2021

10.4.7. Op en aan het lijf

ArtikelMerkTypeWaarStuk (gr)AantalTot (gr)
HorlogeGarminXT 730Lijf39139
FietsschoenenShimanoSH-CT500-S maat 43Lijf7421742
Sokken  Lijf34134
Korte FietsbroekCraft Lijf1411141
MTB BroekION Lijf 10
T-shirt korte mouwCraft Lijf1101110
Summer sculCastelli Lijf14114
HelmLazerMipsLijf 10
FietshandschoenenDotout Lijf39139
ZonnebrilAdidas Lijf32132
BrillenkoordChums Lijf11111
Totaal1162
Gewicht van kleding en accessoires die ik aanhad tijdens tocht van 3 weken in 2021