Lower the BAR
Als je de artikelen en video’s over tubeless banden mag geloven, dan is de rolweerstand van een tubeless band lager door het ontbreken van een binnenband. De natuurkundige verklaring wordt dan weer niet gegeven. Blijkbaar gaat iedereen ervan uit dat alle fietsers Bèta’s zijn en dit fenomeen geen uitleg behoeft. De verklaring die het meest in de buurt komt, is het ontbreken van wrijving tussen buiten- en binnenband. Wrijving geeft weerstand.
Wat ik me als Alfaatje natuurkundig wel kan voorstellen, is dat het gewicht van een tubeless band lager is dan het gewicht van een binnen- en buitenband samen. Het op gang brengen en houden van het wiel zal dan minder energie kosten. Feitelijk dezelfde reden als waarom je lichte velgen zou willen. Dat gaat dan weer over de energie die je erin moet stoppen, niet over de weerstand die het rollen van de band ondervindt. Net zoals dat er energie verloren gaat in de vervorming van de band. En bij een lagere bandenspanning, is de vervorming groter. Voor de berijder van de fiets is het echter lood om oud ijzer. Of je nu harder moet trappen omdat de rolweerstand hoger is, je wielen zwaarder zijn of de vervorming van je banden hoger is. Boeien!
“Wrijving geeft weerstand”
Maar goed, zonder verder uitleg te geven, wordt het voordeel in rolweerstand van de tubeless band onmiddellijk gebruikt om de bandenspanning naar beneden te brengen en daarmee de rijeigenschappen te verbeteren. Mij achterlatend met de vraag of de lagere spanning nodig is voor een lagere rolweerstand of dat het gewonnen verschil gebruikt wordt om de rijeigenschappen te verbeteren. Normaal gesproken geeft een hardere band op vlak wegdek minder rolweerstand. Op een hobbelige ondergrond is dat anders, want dan gaat er energie zitten in het ‘stuiteren’.
Dus voor MTB en gravelbanden zie ik wel waarom je het aantal bar naar beneden zou brengen. Voor racefietsbanden niet direct, ervan uitgaand dat je hier in Nederland veel glad asfalt hebt. De reden moet dan in het comfort liggen. Dus met minder bar een gelijke rolweerstand en dus meer comfort. Dus leuk voor de toerfietser, maar als je een triathleet bent die meer om snelheid geeft, dan om comfort, dan heb je er niets aan.
Want een feit is ook dat de maximale luchtdruk van tubeless banden lager ligt dan die van hun binnenband collega’s. Dus al zou je willen, je kunt je tubeless racefietsbandje volgens fabrieksaanwijzing niet eens oppompen tot de gewenste 8 of 9 bar. Ook de verklaring daarvoor is weer slecht te vinden. De beste uitleg die ik heb gevonden, is dat bij een maximale spanning van een normale band (8-9 bar) een tubeless band in een bocht van de velg wordt afgedrukt.
Conclusie: Je hebt met tubeless banden met minder luchtdruk een gelijke rolweerstand, meer comfort en een betere wegligging. Dat is mooi, maar hoeveel bar moet er dan uit mijn bandjes laten ontsnappen? Mijn gevoel zegt nog steeds dat je harder gaat als je banden harder zijn. Dus dat vraagt om een – niet wetenschappelijk – testje.
Om de wielen van mijn Giant Revolt zaten standaard een paar allround 40 mm Maxxis Velocita AR gravelbanden. Daar mag maximaal ruim 4 bar in (60 PSI). Als ik dat doe, loopt de band goed op het asfalt, maar ontbreekt het aan de nodige grip in de bochten. Onverhard wordt de fiets een stuiterbal. Het ontbreken van grip in de bochten kan ook worden veroorzaakt door het minimale profiel van de Velocita. Het stuiteren is hinderlijk.
Daarnaast is de achterband steeds lek en houdt de sealant (latex) de gaatjes niet dicht bij 4 bar. De gaatjes springen weer open en onder hoge druk spuit de sealant over de fiets en zijn berijder. Dus het aantal bar maar naar beneden brengen is dan de conclusie. Eerst naar 3.5 bar en als blijkt dat dit geen zoden aan de dijk zet, terug naar 3 bar. Bij deze druk blijven de gedichte gaatjes ook echt dicht, maar het voorkomt niet dat er in rap tempo nieuwe gaatjes bijkomen. Mijn conclusie daaruit is dat het gewoon slechte banden zijn.
“Met 4 bar in je gravelband stuiter je het bos uit”
Dus op basis van het bestuderen van de nodige reviews een setje Specialized Pathfinders Pro aangeschaft. De term ‘Pro’ in je artikelnaam gebruiken doet het altijd goed. Zo krijg ik als niets presterende amateur toch het gevoel dat ik met de grote jongens meekan.
Toen ik de Velocita bandjes van de velg afhaalde, voelde ik pas hoe flinterdun ze eigenlijk zijn. Dat zal best positief zijn voor het gewicht, maar ik vind het dan niet zo gek dat ze lek slaan door ieder scherp schelpje dat je raakt.
Om de nieuwe banden te kunnen vergelijken ben ik begonnen om de Pathfinders ook maar eens op 4 bar op te pompen. Dat leverde hetzelfde effect op als de 4 bar in de oude banden. Behalve dat ze niet lek raakten dan. Op het asfalt is het allemaal prima, al heb je in de bochten niet echt het gevoel dat je er vol in kunt gaan. Maar als je zelfs maar een klinkerweg oprijdt, dan stuiter je alle kanten op.
Dus maar snel de druk teruggebracht tot 3 bar. En dat rijdt eigenlijk prima. De band loopt nog steeds soepel op het asfalt en de wegligging in de bocht is een stuk beter. Onverhard stuiter je alleen nog bij echte obstakels als een boomwortel. Hartstikke tevreden, dus niets meer aan doen, zou je denken. Dan lees ik ergens dat een ervaren gravelrijder van ongeveer mijn gewicht 70-75 kg op 1,8 of zelfs 1,5 bar rondrijdt. Dat is de helft van wat ik erin heb zitten.
Ik heb nog nooit bewust minder dan 3 bar in een fietsband gestopt. En als ik dat onverhoopt wel een keer had door een lek of een slecht werkende handpomp, dan beviel dat heel slecht. Maar ja, wie niet waagt…
Dus heb ik de bandenspanning teruggebracht tot 2,5 bar en heb er een rondje van 68 kilometer mee gegraveld. Een beetje tot mijn verbazing loopt de band nog prima en is de grip in het bochtenwerk aanzienlijk beter. Vooraf was ik bang dat de band zou gaan ‘rollen’ in de bocht. Een beetje het gevoel alsof je wegglibbert. Maar dat was helemaal niet het geval. De boomwortel test gaf ook een beter resultaat.
Dat heeft mij doen besluiten door te gaan met het verminderen van het aantal bar totdat ik het punt heb bereikt dat ik het gevoel heb dat meer bar beter is. De volgende gravelrit gaat dus op 2 bar. De volgende asfaltrit gaat op 2,5 bar om een goed gevoel te krijgen of de band zwaarder loopt. Ergens halverwege dan maar eens wat lucht laten ontsnappen en kijken hoe dat voelt.
Voorlopige conclusie (de test is nog niet helemaal afgerond) is dat de tubeless band voordeel biedt voor de comfort en grip zoekers, niet zozeer voor de snelheidsduivels.
De snelheidsduivels kunnen best op tubeless rijden, maar gaan daar in praktijk geen voordeel bij hebben, aangezien ze geen lagere rolweerstand krijgen dat dat ze al hadden met hun snoeiharde banden. Hooguit voor de kasseien ragger met een KOM ambitie is de lagere bandespanning een snelheidsvoordeel.
Daar moet je bij optellen dat tubeless banden een gedoe is. Niet alleen het monteren van die dingen is een ‘dingetje’, maar ook als je lek rijdt, heb je kans dat jij en je fiets onder de ‘latex’ zitten. Helemaal hopeloos wordt het als de lek te groot is om door de sealant gedicht te worden en je er midden in het bos een binnenbandje in moet prutsen.
Dus op mijn Giant Propel (Aero fiets) zal ik niet snel overstappen op tubeless. Hoop gedoe en weinig voordeel. Maar op mijn gravelbike annex toerfiets zie ik het voordeel wel en denk ik dat het voordeel aan comfort en rijeigenschappen opwegen tegen het gedoe van tubeless.